De geschiedenis van de kepie
Gedurende eeuwen had men binnen het leger diverse hoofddeksels. Hierbij is de shako of tschako, een herkenbare voorloper van de kepie. Niet alleen in Nederland kennen we de kepie, maar Frankrijk is het land waar vermoedelijk de kepi werd ontwikkeld. Tot op heden wordt de nog kepie gedragen in Frankrijk. Het ontstaan van de kepie in Frankrijk wordt toegeschreven aan het Franse leger in Algerije. Omstreeks 1830 tijdens de bezetting van Algerije droegen de Franse soldaten een hoofddeksel wat men de casquette d’Afrique noemde. Het hoofddeksel was ontwikkeld, omdat de lederen shako te warm was en zwaar en zo niet comfortabel in het warme Algerije was. De casquette d’Afrique, was gelijk aan een shako, alleen was het leer vervangen door een frame met er overheen stof gespannen. Gedurende opvolgende jaren werd er een hoed dan wel pet ontwikkeld welke door geheel Europa en Amerika in de legers en werden gedragen. In burgeroorlog, werd er in Amerika een hoofddeksel gedragen dat meer op een pet leek, dan een kepie. Deze kepi werd geïntroduceerd door de Fransen, in Amerika. Door koloniseren van de Europeanen werd de kepie mondiaal verspreidt. Hierbij werd het hoofddeksel niet alleen door het leger gedragen, maar ook door burgers en overheidsdienaren. De kepie werd dan als pet gedragen, door voorbeeld ambtenaren, politie, postbesteller, kruier enzovoort.
De kepie in Nederland
De naam kepi is afkomstig uit de Franse taal. Eind negentiende eeuw, was er een grote invloed van de Franse taal binnen de elite van Nederland. Hierbij is dan vermoedelijk ook het woord kepi, vernederlandst in kepie. In de periode eind negentiende eeuw was er in Nederland geen oorlog. In de koloniën, was er wel oproer, maar dit was dan ook een probleem voor het Koninklijk Nederlands Indisch Leger. In deze tijd was er vooruitgang en dit wilde men dan ook laten zien. De uniformen werden voorzien van allerlei opsmuk. Evenals de uniformen werden ook de hoofddeksels voorzien van opsmuk, deze werden namelijk voorzien van rozetten, pompons, snoeren, ballen enzovoort. Helaas, was dit niet altijd praktisch voor de militair in het veld. Hierbij werd al snel een hoofddeksel ontwikkeld, welke wel voldeed aan de eisen. Omstreeks 1865 werd er een hoofddeksel vervaardigd, welke zeer laag was uitgevoerd, die ongeveer 8 centimeter hoog was. Het hoofddeksel was van laken in de tint of kleur van het tuniek, voorzien van een vallende klep van zwart lakleder, kleurige onderdeel biezen in de bol ( bovenzijde) en verder versierd met een kokarde van oranje zijde met lis en knoop, omgeven met gouden of zilveren bouillons of torsades en geel of wit zijden koord. Het hoofddeksel werd dan ook een “Veldmuts “ genoemd. Later ontwikkelde het hoofddeksel zich, tot op een kepie gelijkende hoofddeksel. Dit hoofddeksel wordt dan ook wel minachtend een “Veldwachterpetje” genoemd, daar dit hoofddeksel ook gedragen werd door de politie en andere gezagsdragende.
Door de tijden heen veranderde het hoofddeksel zich binnen het Nederlands leger. Omstreeks 1895 werd er een hoofddeksel geïntroduceerd, welke hoger was als het zogenaamde “Veldwachterpetje”. Dit model hoofddeksel lijkt dan ook het meest op de kepie van voor 1940. De kepie was dan ook geboren. Dit model wordt in de literatuur omschreven als model 1897. Mogelijk is het model 1897, het jaartal dat het model per koninklijk besluit werd ingevoerd en dat het model in 1895 werd ontworpen.
De kepie was uitgevoerd in zwart laken en donker blauw laken. De kepie was voorzien van een ovale oranje kokarde, omrand met zijde of torsade , met er onder een lis en een blinde knoop. De kokarde, voert de kleur geel, wit, zilver of goud, dit naar gelang het dienstvak/wapen. Aan de onderzijde van de kepie was een koord aangebracht, welke overeenkwam met de kleur van het wapen dan wel dienstvak. Op de achterzijde werd dit koord gevormd in een lis, in de vorm van een klaverblad en werd een een “Hongaarse krul “genoemd. Alleen de kepies voor de bereden dienstvak/wapenen waren voorzien van een stormband. De stormband was dan ook een praktische accessoire en bevestigd met twee blinde knopen. De kepie M1897 wordt vaak verward met de kepie van het KNIL. Het verschil met de KNIL kepie, is de vallende klep van het model 1897. Verder de lengte van de lis van de kokarde model 1897 is langer dan de lis van de KNIL kokarde. De kleur oranje van de bies aan de bol van de KNIL kepie komt niet voor bij kepie model 1897 en de maten aan de voorzijde en de achterzijde van de kepie model 1897 zijn hoger. ( zie voorbbeeld kepie aan de onderzijde van deze pagina)
Een kaartje naar huis gezonden tijdens de mobilisatie 194-1918. (klik opde foto om de kaart te bekijken).
Tijdens de mobilisatie van de eerste wereld oorlog werden de kepie’s model 1897 door gedragen. Hierbij werd ook de shako model 1912 geïntroduceerd.
Op 7 september 1912 werd bij koninklijk besluit nummer 41 de Shako ingevoerd. Helaas, dit hoofddeksel had een kort leven. Bij ministeriele Beschikking van 19 april 1916, nummer 1 werd de shako vervangen door de kepie model 1916. De shako model 1912 voldeed niet en werd vervangen door de kepie 1916. Desondanks zijn er 275.000 shako’s model 1912 aan het veldleger geleverd. Tijdens de mobilisatie jaren, was het Nederlandse leger gekleed in diverse uniformen, waar geen eenheid in bestond.
Het kepie model 1916, werd alleen uitgevoerd in het grijs/groen. De kepie mocht bij ministeriële Regeling vanaf 16 juli 1915 gedragen worden. Dit moest dan wel op eigen kosten. De kepie mocht worden door gedragen tot 1931. In het jaar 1923 werd een nieuw model kepie ingevoerd. Het model 1923 was iets hoger dan het model 1916. Daarbij werd de kepie ook in het zwart ingevoerd, voor bij het uitgaanstenue.
Model 1928 werd uitgevoerd in het grijs/groen en in het zwart. De zwarte kepie werd gedragen door de (onder) officieren, bij het tuniek. De uitzondering hierop waren, de mansschappen van de Koninklijke Marechaussee, welke een zwarte kepie mochten dragen bij dagelijkse uniform.
Kepie Hoofdofficier
Kepie Sub-alterne officier
KNIL KEPIE:
In de koloniën werden door de militairen, ook Kepie’s gedragen. Hierbij een foto van een kepie van het KNIL.
Dit is een kepie van een KNIL subalterne officier. Deze kepie lijkt op de kepie model 1897. ( Kepie niet meer in de collectie)